본문 바로가기

라틴어/Oxford Latin Course

Chapter 26: Horatius iter Brundisium facit

조건절

단순사실 - 현재사실(일어나고 있는 상황) / 과거사실(과거에 이미 일어난 단순 사실)

si hoc dicis, erras.

→ 만약 네가 이걸 말한다면, 넌 잘못한 것이다.

si hoc fecisti, stultus eras.

→ 만약 네가 이걸 했다면, 넌 어리석었다.

혼합된 형태가 아니라면, 종속절과 주절의 시제와 법이 일치한다.

 

반사실 - 접속법 사용

1. 미완료 접속법 - 현재에 대한 반사실

si pater noster adesset, nos adiuuaret.

현재 아버지가 곁에 계시지 않음. 만약 있었다면...

si prudens esses, hoc non faceres.

실제로 현명하지는 않음. 만약 현명하다고 가정한다면...

 

2. 과거완료 접속법 - 과거에 대한 반사실

si hoc fecisses, stultus fuisses.

과거에 실제로 하지 않았음. 만약 했었더라면...

si festinauissent, tempore aduenissent.

과거에 실제로 서두르지 않았음. 만약 서둘렀었다면...

 

3. 혼합된 형태

nisi imprudens fuisses, iam incolumis esses.

어리석지 않았더라면(과거), 지금 무사할 텐데(현재).

 

미래

1. 실현 가능성이 높은 미래 (future more vivid, 50%) - 미래 / 미래완료 직설법

si domum reueneris, omnia tibi narrabo.

 

2. 실현 가능성이 낮은 미래 (future less vivid, 50%) - 현재 접속법

si domum reuenias, omnia tibi narrem.

 

 

Chapter 26.

Horatius iter Brundisium facit

호라티우스는 브란디시움으로 여행을 떠난다

 

Maecenas Horatium rogauit num iter Brundisium secum facere uellet. "si festinabis," inquit, "cum Vergilio proficisci poteris."

마이케나스는 호라티우스에게 브룬디시움으로의 여정을 자신과 함께 하고 싶은지 물었다. 그가 말했다. “당신이 서두른다면, 베르길리우스와 함께 출발할 수 있을 겁니다.”

Horatius cognouit Vegilium iam Brundisium profectum esse. si maturius uenisset, iter cum Vergilio fecisset.

호라티우스는 베르길리우스가 이미 브란디시움으로 출발했다는 사실을 알았다. 만약 그가 더 일찍 왔었더라면, 베르길리우스와 함께 여행할 수 있었을 것이다.

maturus(-a, -um) : a. mature; early

Horatius Heliodoro dixit, "ne hodie proficiscamur. si cras profecti erimus, Ariciam meridie adueniemus."

호라티우스는 헬리오도루스에게 말했다. “오늘 출발하지는 맙시다. 만약 내일 우리가 출발한다면, 정오에는 아리키아에 도착할 겁니다.”

청유형의 부정은 'ne'.

Ariciam uespere aduenerunt. si celerius contendissent, meridie eo aduenissent.

그들은 저녁이 돼서야 아리키아에 도착했다. 만약 그들이 더 빨리 걸었더라면, 정오에는 그곳에 도착했을 것이다.

eo : ad. thither (그쪽으로), (to) there

 

die quodam Maecenas Horatio arcessito haec dixit: "ego iter facere debeo Brundisium. uisne tu me comitari? Vergilius aderit aliique amici. si tu statim proficisceris cum Vergilio, ego uobis Anxure occurram. nam tot negotiis occupatus sum ut hodie proficisci non possim."

어느날 마이케나스는 호라티우스를 불러서 이렇게 말했다. “저는 브란디시움으로 가는 여정을 해야 합니다. 당신은 저와 동행하고 싶으십니까? 베르길리우스와 다른 친구들도 그곳에 있을 예정입니다. 만약 당신이 즉시 베르길리우스와 출발한다면, 저는 당신들을 안크수르에서 만날 것입니다. 왜냐하면 오늘 출발할 수 없을 정도로 일로 인해 바쁘기 때문입니다.”

arcesso(-ere, arcessiui, arcessitum) : v. summon

comitor(-ari, comitatus) : v. accompany

 

Horatius ad Vergili aedes festinauit, sed cum eo aduenisset, cognouit Vergilium aliis cum amicis iam profectum esse.

호라티우스는 베르길리우스의 집으로 서둘러 갔지만, 그곳에 도착하고 나서 베르길리우스가 다른 친구들과 함께 이미 출발했다는 사실을 알았다.

ad Heliodorum igitur processit; cognouerat enim eum quoque iter facturum esse.

sed nisi festinauisset, sero aduenisset; namque Heliodorum inuenit iam profecturum.

따라서 그는 헬리오도루스에게 향했다. 왜냐하면 그 또한 여행할 예정임을 알고 있었기 때문이었다.

"Heliodore," inquit, "paene meridies est. si statim proficiscamur, non longe ante noctem progrediamur. si cras mane profecti erimus, Ariciam meridie adueniemus."

호라티우스가 말했다. “헬리오도루스, 정오가 거의 다 되었습니다. 만약 우리가 지금 즉시 출발한다면, 밤이 되기 전에는 멀리 가지 못할 것입니다(future less vivid). 만약 우리가 내일 일찍 출발한다면, 아리키아에 정오에는 도착할 거예요(future more vivid).”

paene : ad. almost

 

constituerunt igitur postero die proficisci.

따라서 그들은 다음날 출발하기로 결정했다.

 

Roma igitur mane egressi Ariciam contenderunt noctemque in hospitio modico manserunt.

그래서 그들은 로마에서 일찍 출발했고 아리키아로 걸어갔다. 그리고 밤 동안은 적당한 숙소에서 머물렀다.

postridie, cum Forum Appi aduenissent, uias inuenerunt nautis differtas.

다음날, 그들은 아푸스(?) 광장에 도착하고 나서, 선원들로 가득 찬 길로 들어갔다.

differtus(-a, -um) : a. filled with (+ abl.)

Heliodorus "cur tot nautae" inquit "huc illuc discurrunt? quid faciunt?"

헬리오도루스가 말했다. “왜 이렇게 많은 선원들이 이곳저곳으로 바쁘게 뛰어다니고 있지? 뭐하고 있는 거야?”

huc : ad. hither, this way

huc...illuc : ad. this way and that

hic : ad. here; hic...illic : ad. here...there

discurro(-ere, discurri, discursum) : v. run about 바쁘게 뛰어다니다

Horatius "sine dubio" inquit "illi nautae lintres regunt per canalem."

호라티우스가 말했다. “확실히 저 선원들은 도랑을 통해서 작은 배들을 이끌고 있네요.”

ille "quid dicis, Horati?" inquit; "ubi est ille canalis? ego ualde fessus sum. si pedibus procedemus, ego labore moriar. ad canalem festinemus. si lintrem conscendamus, iter multo facilius faciamus(future less vivid)."

그가 말했다. “뭐라고, 호라티우스? 그 도랑이 어디 있지? 난 몹시 피곤하구나. 만약 우리가 걸어서 간다면, 나는 노고로 죽고 말 거야. 도랑으로 서둘러 가자. 만약 우리가 작은 배에 탄다면, 훨씬 더 쉽게 여행할 수 있을 것 같아.”

multo : ad. much 훨씬

constituerunt igitur ad canalem contendere lintremque conscendere, ut dormire possent dum mula lintrem per canalem traheret.

따라서 그들은 당나귀가 작은 배를 도랑을 따라 끄는 동안 잘 수 있도록, 도랑으로 가서 작은 배를 타기로 결정했다.

traho는 왜 접속법으로 썼을까? 직설법으로 쓰인 단어가 ut절 안으로 들어가면 이렇게 접속법으로 바뀌기도 한다.

 

Horatius ipse iter sic describit:

호라티우스 본인이 여정을 다음과 같이 묘사하고 있다:

 

Horace, Satires 1.5.1-23


Horatius, in terram egressus, "hoc iter, Heliodore" inquit "lente quidem confecimus, sed facile. si canalis longior esset, ego mallem in lintre procedere quam pedibus."

호라티우스는 땅으로 나가서 말했다. “헬리오도루스 선생님, 우리는 이 여정을 아주 느리게 끝냈네요. 하지만 수월했지요. 만약 도랑이 더 길었다면, 저는 걸어서보다는 배를 타고 가고 싶었을 거예요.”

quidem : indeed (emphasizing previous word)

malo(malle, malui, -) : v. prefer

Anxur, quod in summo colle saxis candidis fulgenti situm est, lente ascendebant ut Maecenati occurrerent.

안크수르는 하얀 돌들이 빛나는 언덕 정상에 위치해 있었고, 그들은 마이케나스를 만나기 위해 그곳으로 천천히 올라가고 있었다.

v. fulgeo(-ere, fulsi, - ) : v. shine

inde Sinuessam festinauerunt.

그들은 그곳에서 시누에사로 서둘러 갔다.

inde : ad. from there, then

 

Horace, Satires 1.5.39-41

 

longum iter et laboriosum adhuc eos manebat.

길고 힘든 여정이 아직도 그들을 기다리고 있었다.

modo uiis pessimis utebantur, modo maximos imbres patiebantur.

때로는 아주 좋지 않은 길로 갔고, 또 어떤 때는 매우 큰 비를 맞곤 했다.

modo : ad. only; lately

modo...modo : now...now 때로는 ~하고, 또 어떤 때는 ~하다

utor(uti, usus sum) + abl. : v. use

imber, imbris : m. rain

Heliodorus, paene laboribus superatus, nisi Horatius eum adiuuisset, itinere destitisset.

헬리오도루스는 노고로 인해 거의 기진맥진해서, 호라티우스가 그를 도와주지 않았었다면 여행을 중단했었을 것이다.

desisto(-ere, destiti, destitum) + abl. : v. cease, desist

Venusiam praeterierunt.

Horatius coloniam intrare noluit; nam si hoc fecisset, domum suam pristinam aduenis plenam inuenisset.

호라티우스는 농경지로 들어가기 싫었다. 왜냐하면 그가 그렇게 했었다면, 외부인들로 가득 찬 자신의 예전 집을 발견했을 것이기 때문이다.

pristinus(-a, -um) : a. former, ancient

 

tandem Brundisium aduenerunt, portum maximum totius Italiae.

마침내 그들은 브룬디시움에 도착했다. 그곳은 이탈리아 전체를 통틀어 가장 큰 항구였다.

totus, totius, toti, ... : a. whole

 

postridie Horatius Vergiliusque Maecenatem ad portum comitati ualere iusserunt; ille "ualete, amici," inquit, "gratias uobis ago quod iter mecum fecistis; si solus iter fecissem, taedio periissem. nunc eadem uia regredi debetis. nolite cessare. si statim proficiscamini, quindecim diebus Romam perueniatis."

다음날 호라티우스와 베르길리우스는 마이케나스를 따라 항구로 동행한 후 그에게 작별인사를 했다. 그가 말했다. “잘 지내시오, 친구들이여. 당신들이 저와 함께 여정을 해주었기에 저는 당신들에게 감사드립니다. 만약 제가 홀로 여행을 했었다면, 지루했을 겁니다. 이제 당신들은 같은 길로 되돌아가야 합니다. 지체 하지 마시지요. 만약 바로 출발한다면, 15일 안에 로마에 도착할 것 같습니다(future less vivid).”

taedium, -i : n. boredom 지루함

haec locutus nauem conscendit.

그는 이렇게 말하고 배에 탔다.

 

Maecenas Athenas nauigare debebat ut cum Antonio conueiret.

마이케나스는 안토니우스와 만나기 위해 아테나이로 항해해야 했다.

Octauianus enim ueritus ne Antonius inimicus fieret, eum Athenas miserat ut Antonium sibi reconciliaret.

왜냐하면 옥타위아누스는 안토니우스가 적이 되는 것을 두려워해서 안토니우스와 화합하기 위하여 마이케나스를 아테나이로 보냈다.

uereor(uereri, ueritus sum) : v. fear

inimicus, -i : m. enemy

reconcilio(-are) : v. 화해하다, 화합하다

nisi Maecenas rem summa arte tractauisset, reconciliationem non effecisset.

만약 마이케나스가 그 사안을 최고의 기술로 다루지 않았더라면, 화해를 이루지 못했을 것이다.

tracto(-are) : v. handle

tandem tamen Antonio persuasit ut ad Italiam ueniret Octauianumque contra Sextum Pompeium adiuuaret.

그러나 마침내 그는, 이탈리아로 가서 섹스투스 폼페이우스에 맞서서 옥타위아누스를 도우라고 안토니우스를 설득했다.

contra + acc. : ad. against, opposite

 

mox tamen Antonius ad Orientem reuersus, uxorem suam Octauiam, Octauiani sororem, ad Italiam remisit, et Cleopatram, Aegypti reginam, in Syriam arcessiuit.

그러나 곧 안토니우스는 동방으로 돌아가서, 옥타위아누스의 누이이자 자신의 부인인 옥타위아를 이탈리아로 되돌려 보냈다. 그리고 아이귑투스의 여왕인 클레오파트라를 시리아로 불렀다.

revertor(reverti, reversus sum) : v. return

Octauianus, sorore sic contempta, tanta ira commotus est ut bellum in Antonium inferre constituerit.

옥타위아누스는, 누이가 그런 식으로 무시 받았기 때문에 안토니우스를 상대로 전쟁을 하기로 결정할 정도로 매우 화가 났다.

contemno(-ere, contempsi, contemptum) : v. despise

infero(inferre, intuli, illatum) : v. bring into

 

dum Antonius cum Cleopatra in Aegypto cessat, rebus publicis neglectis, Octauianus ad bellum se parabat; totum populum Italiae sibi conciliabat atque auctoritatem suam paulatim augebat; in dies potentior fiebat.

안토니우스가 클레오파트라와 아이귑투스에서 공사를 무시하고 빈둥대는 동안, 옥타위아누스는 전쟁을 준비하고 있었다. 그는 이탈리아의 모든 민중을 자기편으로 만들고 자신의 권력을 조금씩 키워가고 있었다. 그는 날이 갈수록 강해지고 있었다.

concilio(-are) : v. unite